Valpreventieweek 2018: “Hup, in de Benen!”

De eerste week van oktober staat in het teken van valpreventie: ‘Hup, in de Benen!’. In Nederland maakt iedere vijf minuten een 65-plusser een val waardoor hij of zij naar de Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis moet. Vallen is de meest voorkomende oorzaak van letsel door een ongeval bij ouderen. Medicatiegebruik blijkt een van de dertien factoren op een verhoogd valrisico. Door een medicatiebeoordeling kan het valrisico bij ouderen effectief verminderd worden door het waar nodig afbouwen, lager doseren, of stoppen van geneesmiddelen, die van invloed kunnen zijn op evenwicht, bloeddruk en spierkracht, of die sufheid veroorzaken.

In de valpreventie-week vraagt VeiligheidNL samen met partners, waaronder de KNMP, Rode Kruis, Buurtzorg, KBO-PCOB, extra aandacht voor valpreventie en vitaal ouder worden.

Aanvragen medicatiebeoordeling:
Bij ons kunt u terecht voor een medicatiebeoordeling, als u in uw eigen situatie geen gehoor krijgt bij uw apotheker en/of huisarts. Het heeft nadrukkelijk wel de voorkeur, dat u een medicatiereview krijgt van de zorgverleners, die u al langer kennen.

Bewijs voor de effectiviteit van medicatiebeoordelingen (gerandomiseerde trial, 4 ziekenhuizen, ca. 1450 patiënten, Denemarken):

Aanleiding voor dit onderzoek?
Regelmatig worden patiënten die met veel geneesmiddelen (polyfarmacie) uit het ziekenhuis zijn ontslagen, opnieuw opgenomen. Heropname heeft aanzienlijke negatieve gevolgen voor patiënt en maatschappij.

Onderzoeksvraag
Verlaagt een medicatiebeoordeling, een gesprek met de patiënt en follow-up door een ziekenhuisapotheker het aantal heropnames en SEH-bezoeken van patiënten met polyfarmacie?

Belangrijkste resultaten
In totaal deden 1467 patiënten mee met het de studie, met een gemiddelde leeftijd van 72 jaar. Vergeleken met gebruikelijke zorg waren er in de groep met de uitgebreide medicatiebeoordeling significant minder heropnames binnen 30 dagen (hazard ratio (HR): 0,62; 95%-BI: 0,46-0,84) en binnen 180 dagen (HR: 0,75; 95%-BI: 0,62-0,90); ook het totaal van heropnames en SEH-bezoek was lager (HR: 0,77; 95%-BI: 0,64-0,93; ‘number needed to treat’: 12). Er was geen verschil in geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopnames.

Conclusies voor de praktijk
Tot op heden was er nauwelijks bewijs voor dat een medicatiereview effectief is. Deze studie laat zien dat een goed uitgevoerde medicatiebeoordeling tot gunstige uitkomsten voor de patiënt kan leiden. Dit pleit ervoor om meer aandacht te besteden aan het betrekken van de patiënt en het borgen van medicatieaanbevelingen in de keten, ook in de Nederlandse situatie, waar de eerste lijn de spil vormt in de uitvoering van de medicatiebeoordeling.

Bron/auteur: W.Knol, NtvG

Met de vergrijzing in Nederland melden zich de komende jaren aan de apotheekbalie meer en meer patiënten, die intensieve farmaceutische zorg behoeven. Dit heeft consequenties voor het werk en de rol van de apotheker.

Het rapport ‘Versterking van de zorgfunctie van openbaar apothekers’ kijkt vooruit en komt met adviezen.

Samenvatting rapport:
Door de vergrijzing stijgt het aantal inwoners met twee of meer chronische ziekten van een kwart nu naar een derde van de bevolking in 2035. Daarmee stijgt ook het aantal inwoners dat vijf of meer geneesmiddelen gebruikt; van 1,7 miljoen in 2016 naar 2,2 miljoen in 2035. Dit kan leiden tot meer geneesmiddelgerelateerde acute opnames onder 65-plussers; van 50 duizend per jaar in 2015 naar 75 duizend per jaar in 2035. Gerichte inzet van farmaceutische patiëntenzorg is nodig om deze opnames te voorkomen en te werken aan verbetering van de patiëntbeleving, verhoging van de gezondheidsuitkomsten en verlaging van de integrale zorgkosten per patiënt. Hiervoor zijn een goede informatiepositie van de openbare apotheek, een goede relatie tussen patiënt en apotheker, en samenwerking in het zorgnetwerk rondom de patiënt nodig. Dat kan worden gerealiseerd door een expliciete keuze van een patiënt voor een huisapotheek.

De kernwaarden van de apotheker vormen het fundament voor farmaceutische zorgverlening. Nederlandse apotheken leveren betrouwbare zorg van hoge kwaliteit en zijn betrokken bij de patiënt. Hiervoor werken zij actief samen in het zorgnetwerk om de patiënt evenals met zorgverzekeraars. Patiënten van een apotheker zijn op basis van hun voorkeuren en zorgbehoeftes in drie groepen te verdelen; incidentele, chronische en zorgintensieve patiënten. Ongeveer de helft zijn incidentele patiënten, en één op de acht patiënten is zorgintensief. Iets meer dan de helft van
de terhandstellingsomzet wordt gemaakt voor zorgintensieve patiënten. De behoefte aan farmaceutische patiëntenzorg neemt toe bij chronische patiënten en is het grootst bij zorgintensieve patiënten, waardoor de intensiteit van de zorgverlening aan de patiënt, en ook de samenwerking binnen het lokaal zorgnetwerk stijgen.

Druk op de bedrijfsvoering van apotheken heeft geresulteerd in schaalvergrotingen en ketenoptimalisatie. Bijna alle tweeduizend apotheken zijn aangesloten bij contracteerpartijen, en drie kwart is aangesloten bij een apotheekformule. Daarmee is het eind in zicht gekomen van schaalvergroting als antwoord op margedruk. Nederland is koploper in Europa: We hebben de laagste farmaceutische uitgaven als aandeel van de totale zorguitgaven en alleen Portugal heeft lagere farmaceutische uitgaven per persoon per jaar. Verhoging van de productiviteit per apotheek heeft zijn grenzen bereikt: er is hoge werkdruk, meer agressie aan de balie en toenemende uitstroom en uitval van apothekersassistenten. Verdere margedruk kan leiden tot verschraling van farmaceutische patiëntenzorg, terwijl de behoefte hieraan juist sterk toeneemt.

Onder de “terhandstelling” door een apotheker vallen het uitreiken van geneesmiddelen en farmaceutische patiëntenzorg. De huidige bekostiging is gebaseerd op het aantal terhandstellingen. Extra tijd en aandacht van de apotheker voor farmaceutische patiëntenzorg (zoals medicatiebeoordelingen, red.) worden niet gehonoreerd, terwijl dit juist steeds belangrijker wordt. De huidige bekostiging is niet congruent met de praktijkvoering. Patiëntgebonden bekostiging zou de zorgfunctie van apotheken kunnen versterken. Hierbij zouden patiënten zich inschrijven bij een huisapotheek, met een inschrijftarief ter dekking van de zorginhoudelijke taken voor deze patiënten. Hierdoor wordt de noodzakelijk patiëntgerichte zorg op maat gestimuleerd, evenals samenwerking in het lokale zorgnetwerk.

Pilot: combi-consult

bron: Zorgbelang Zuidholland

Huisartsen willen overleggen met andere huisartsen en apothekers over het medicatiebeleid voor ouderen met multimorbiditeit (red. met polyfarmacie). Dit hebben zij aangegeven in het promotieonderzoek van NIVEL-onderzoeker Judith Sinnige.

…

Huisartsen gaan niet allemaal op dezelfde manier om met patiënten met polyfarmacie. Zo zijn er grote verschillen in het aantal geneesmiddelvoorschriften per huisartsenpraktijk, stelt NIVEL-onderzoeker Sinnige vast. Huisartsen laten in gesprekken weten dat zij daarom gemaakte keuzes in het medicatiebeleid regelmatig willen doornemen met andere huisartsen en apothekers. Bijvoorbeeld met structurele medicatiebeoordelingen.

Bron: skipr.nl

(red.: uit onderzoek van de ouderenbonden blijkt, dat gemiddeld 300-400 patiënten per apotheek in aanmerking komen voor een medicatiereview. En dit terwijl de meeste apotheken al moeite hebben met de Inspectie-eis van 100 van deze reviews per jaar.)

Bron: nu.nl en CBS

Honderd medicatiebeoordelingen in een jaar, dat is de groeinorm die de Inspectie (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, in oprichting, IGJ i.o.) in 2017 hanteert voor apotheken. Dit roept vragen op in het veld: wat als een openbare apotheek de norm niet precies gaat halen? Of af en toe andere criteria hanteert?

De minimumnorm van 100 medicatiereviews per jaar wordt in de praktijk vaak niet gehaald, terwijl er volgens de ouderenbonden zo’n 750.000 mensen in aanmerking komen voor een medicatiebeoordeling. Dat zou neerkomen op een gemiddelde van ca. 375 medicatiereviews per apotheek.

Lees verder in het Pharmaceutisch Weekblad.

Volg ons! Vanaf 2018 zullen wij u onze diensten kunnen aanbieden met betrekking tot medicatiebeoordelingen, onafhankelijk advies en/of second opinions.